SIEWNIK rzędowy.
Szczegóły
Autor
Wykonawca nieznany,
Czas powstania
pocz. XX wieku lub po 1939-1945 r.
Miejsce powstania
Rakutowo, Kowal, kujawsko-pomorskie, Kujawy,
Wymiary
dł. 223cm, z przodkiem 370cm, szer. 216cm, średnica koła biegowego 125cm, średnica kół małych 60cm.
Materiał
żelazo, stal,
Technika
wyrób fabryczny,
Właściciel obiektu
Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej
Słowa kluczowe
,
Sygnatury
Numer inwentarzowy
MK-9834 E
Opis
Siewnik metalowy, siedemnastorzędowy. Składa się z trapezoidalnej skrzyni na nasiona oraz lejków (przez które sypało sie ziarno) i radliczek (znaczących rowki i zagarniające ziarno). Skrzynia przedzielona wzdłużnie na dwie części: w górnej mieści się ziarno do wysiewu, w dolnej wał obrotowy wspomagający równomierny wysiew. Na wale umieszczone są okrągłe tarcze, Blisko obwodu tarcz, obsadzone są kółeczka z wgłębieniami, które podczas obrotu wału, zaczerpują ziarna zboża i wsypują je w blaszane lejki. Te z kolei przechodzą w system nachodzących na siebie rurek, osadzonych połączeniem kolankowym na radliczkach, co daje możliwość swobodnego poruszania się rurek. Radliczki składają się z ostrza stalowego, tuż za nim znajduje się otwór, którym ziarno po przejściu przez blaszane rurki wpada w rowek, dalej dwa boki, które zagarniają ziarno i przykrywają je ziemią. Skrzynia umieszczona jest pomiędzy dwoma dużymi, drewnianymi okutymi kołami biegowymi. Wal wewnątrz skrzyni obracał się dzięki przekładniom, zastosowanym przy prawym kole. Kierowanie siewnikiem odbywało się z tyłu, tak że jedna osoba idąc z boku, za kołem, kierowała zarówno siewnikiem, jak i końmi, za pomocą ruchomej rękojeści, dającej się przekładać w prawo i w lewo. Siewnik oprócz dwóch dużych kół posiada tzw. przodek bezkoleśny (rama metalowa w kształcie trójkąta i osadzone na osi dwa metalowe, nieduże kółka), dla łatwiejszego prowadzenia maszyny.
Siewnik rzędowy po raz pierwszy w Polsce został zastosowany w XVIII wieku przez marszałka koronnego Bielińskiego, w posiadłości ziemskiej, leżącej na terenie dzisiejszej Warszawy. Seryjną produkcję siewników rzędowych (systemu Cooke'a) rozpoczęto w wytwórni maszyn rolniczych w Zwierzyńcu w 1805 roku. Wynalazek Cooke'a, ulepszony w Anglii przez Garetta i braci Smith i Sacka, wszedł do produkcji seryjnej wytwórni maszyn rolniczych w Polsce: Manufaktury w Zwierzyńcu, B.Zakrzewskiego i N.Rolbieckiego w Warszawie i Zakładach Cegielskiego w Poznaniu.
Fabryka, z której pochodzi omawiany siewnik została założona w 1882 roku w Grudziądzu przez Augusta Ventzkiego. W 1897 roku została przekształcona w Towarzystwo Aukcyjne i zatrudniała 800 robotników. W 1919 roku fabrykę przejął na powrót A.Ventzki, ułatwiając przejście przedsiębiorstwa w ręce Polskiego Towarzystwa Aukcyjnego pod nazwą Pomorska Fabryka Maszyn. W 1920 roku zmieniło nazwę na UNIA. Napis na skrzyni VENTZKI GRAUPENTZ - można datować siewnik na okres przed 1919 rokiem.