MZKiD logo

Muzeum Ziemi Kujawskiej i
Dobrzyńskiej we Włocławku

Rzeźba “MATKA BOSKA ŻURAWIŃSKA”.

Szczegóły

Autor
Wykonawca nieznany,
Czas powstania
XIX/XX wiek
Miejsce powstania
Włocławek (?), Włocławek (?), kujawsko-pomorskie, Kujawy,
Wymiary
wys.68cm, szer.27cm, głęb.14cm.
Materiał
drewno brzozowe, polichromia (na cienkim podkładzie gipsowym),
Technika
rzeźbienie, polichromowanie,
Właściciel obiektu
Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej
Słowa kluczowe
czepiec zabytkowy kujawski, rzeźba sakralna,
Sygnatury
Numer inwentarzowy
MK-6329 E

Opis

Rzeźba półpełna, ujęcie frontalne, statyczne i symetryczne. Bryła masywna, przekroju półeliptycznego, tył opracowany słabiej. U dołu rzeźby, integralnie z nią modelowany, ucięty od dołu sierp księżyca, z półplastycznym, mięsistym profilem twarzy w całej jego wysokości. Madonna stoi z dłońmi w modlitewnym geście. Dłonie krótkie, modelowane plastycznie, stykają się jedynie czubkami palców. Madonna odziana w sztywny płaszcz, rozcięty z przodu szerokim klinem, tylna jego płaszczyzna zmiękczona sfalowaniem. Poły frontowe płaszcza po bokach i przy sukni w prześwicie, zaakcentowane wypukłymi taśmami lamówki. Front szat zdobi relief wypukły, o motywach zakomponowanych symetrycznie, na połach cęgowo-małżowinowy, na sukni akantowo-rozetowy i geometryczny. Pod szyją kilka sznurów korali o gęsto nanizanych paciorkach, z których dolny, opuszczony poniżej dłoni Madonny, połączony jest z płaskorzeźbionym krzyżykiem. Głowa schylona w przód, o pełnej, realistycznie modelowanej twarzy. Włosy obficie okalają głowę, falistymi splotami odchylone do tyłu, miękkimi, nierównymi kosmykami opadają na plecy, gdzie strzępiasto zakończone opadają na kark postaci. Po bokach wystają spod włosów łezkowate kolczyki. Korona ażurowa, w kształcie mitry, o kabłąkach zwieńczonych krzyżykiem na półkuli. Płaszcz korony wysadzany guzami, pomiędzy frontowymi kabłąkami spiętrzenie guzełkowatych ozdób. Rzeźba ze śladami wielokrotnych przemalowań, po wstępnych zabiegach konserwatorskich, odsłaniających wcześniejsze warstwy malarskie; włosy, kreski brwi brązowe; twarz jasnobrązowa, z czerwonymi rumieńcami na policzkach; dłonie różowe; fragmenty korali i boczne poły płaszcza seledynowe, z przebiciami ciemnogranatowej; na sukni ślady czerwonej, srebrnej i złotej; kontury motywu zdobniczego szat i lamówki płaszcza złote; w tle złotej korony kolorowe guzy; na pozostałych, zwłaszcza tylnych partiach rzeźby, grubsza warstwa złotolu; na półksiężycu ślady farby srebrnej i seledynowej; zwieńczenie korony wykonane z osobnego kawałka drewna i połączone z figurą. Matka Boska Żurawińska jest przedstawieniem ikonograficznym, bardzo zbliżonym do wizerunku Matki Boskiej Skępskiej. Typ tej Madonny w rzeźbie, inspirowany jest XVIII-wiecznym obrazem, malowanym na desce, znajdującym się w kościele filialnym w Żurawinie, parafii Mochowo, diecezji płockiej. Obraz ten w XIX w. został ubrany w srebrną koszulkę, ozdobiony koroną, a u stóp Madonny umieszczono półksiężyc, co upodobniło ją do "cudownego" wizerunku Madonny Skępskiej. Odtąd ten niekoronowany obraz stał się obiektem lokalnego kultu i jakby zapowiedzią bliskości "cudownego" wizerunku w sanktuarium w Skępem, zwłaszcza że droga pątników z Płocka na odpusty do Skępego wiodła przez Żurawin. Fenomenem jest fakt, że lokalni artyści inspirowani obrazem, wykonywali rzeźbiarskie kopie tego wizerunku, upodabniając przedstawienie do popularnych w tym regionie Madonn Skępskich. Madonny Żurawińskie, pomieszczone w wielu muzealnych kolekcjach, wyróżniają od Madonn Skępskich sznury korali, oplatające jej szyję, niekiedy widoczne na plastycznych małżowinach usznych kolczyki (np. zabytek włocławski ) oraz szaty, ozdobione uproszczonymi motywami cęgowo-akantowymi, esowatymi lub rozetowymi, nawiązującymi luźno do wzorów na srebrnej koszulce, przysłaniającej obraz. Nieco inne rozwiązania formalne cechują figury Matki Boskiej Żurawińskiej, pochodzące z okresu przed założeniem srebrnej koszulki. zob. K. Pawłowska, Ze studiów nad Madonną Żurawińską, "Rocznik Muzealny", t. 11, MZKiD, Włocławek 2006, s. 53-65.
Skip to content