MZKiD logo

Muzeum Ziemi Kujawskiej i
Dobrzyńskiej we Włocławku

Rzeźba “MATKA BOSKA SKĘPSKA”.

Szczegóły

Autor
Wykonawca nieznany,
Czas powstania
XIX/XX wiek
Miejsce powstania
Gnojno, Fabianki, kujawsko-pomorskie, ziemia dobrzyńska,
Wymiary
wys.całk.44,5cm (w tym 6,5cm podstawa), podstawa: 18cm x 14,5cm.
Materiał
polichromia olejna (na podkładzie),
Technika
rzeźbienie, malowanie,
Właściciel obiektu
Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej
Słowa kluczowe
czepiec zabytkowy kujawski, rzeźba sakralna,
Sygnatury
Numer inwentarzowy
MK-10531 E

Opis

Rzeźba wykonana z kilku odrębnych elementów. Figura Madonny przekroju owalnego, połączona integralnie z owalną podstawą, wykonaną w jednym klocku drewna. Ścianki podstawy pocięte pionowymi żłobieniami, w licu, płytka, łukowata wnęka, w której przybity jest dość płaski sierp księżyca, przekroju trójkątnego. Na jego górnej, ukośnej płaszczyźnie, reliefowo, lecz półplastycznie ciętą twarzą ludzką (jedna/druga "en face"). Rzeźba posiada odrębnie wykonane dłonie, wprawione w figurę, u góry rozciętego płaszcza oraz oddzielnie wykonaną głowę wraz z koroną i włosami wpuszczonymi w płytko wyciętą powierzchnię pleców (łączenie na gwoździe). Figura Maryi sztywna, statyczna. Ciało okryte sztywnym płaszczem, z wrzecionowatym rozcięciem z przodu i półwałkami lamówek, odsłaniających suknię spodnią. U góry, ostra krawędź płaszcza, okolona jest koronkową kryzą płycinowych wgłębień i przechodzi pod szyją w płaską, owalną powierzchnię. Cały płaszcz pocięty jest fakturką, słabo widocznych spod polichromii, poprzecznych nacięć oraz wypukłą wicią roślinną, zakomponowaną symetrycznie na jego połach i w tyle. Wić o grubych, prostych lub esowatych łodygach, z łukowatymi, krótkimi odgałęzieniami. W tyle charakterystyczna, pionowa rózga, z dłuższymi, rozwidlonymi w dole gałązkami. Krótkie, asymetryczne łodyżki zdobią suknię w rozcięciu płaszcza. Dłonie smukłe, palce ryte, gest modlitewny. Głowa lekko schylona, o rysach ciętych płasko i ostro zaakcentowanych łukach brwiowych, nosie i wypukłych ustach. Korona pierwotnie kabłąkowa, zachowana gładka obręcz z wypukłym rantem u dolnego brzegu. Włosy długie, nieregularnie i szeroko żłobione, wtopione w płaszczyznę pleców, odchylone silnie z twarzy na ramiona. Karnacja ciała kremowa, podstawa ciemnowiśniowa, cała pozostała powierzchnia rzeźby (figura, półksiężyc, korona) złocista. Na półksiężycu ślady pierwotnej, srebrnej farby. Rzeźba jest ludowym naśladownictwem cudownej figury, znajdującej się w sanktuarium Matki Bożej Skępskiej, Pani Mazowsza i Kujaw przy klasztorze Ojców Bernardynów (OFM) w Skępem na ziemi dobrzyńskiej. Podczas koronacji w 1755 r., wizerunek gotyckiej figury Marii Służebnicy Świątyni został przemieniony. Rzeźbę przysłonięto barokowym, sztywnym płaszczem z blachy srebrnej pozłacanej, głowę okryto koroną kabłąkową, a u stóp umieszczono półksiężyc, z plastycznym wizerunkiem twarzy ludzkiej - symbolizującym szatana. Rzeźba, w tym konkretnym zabytku, reprezntuje poprawny i dobrze opanowany warsztat snycerski. Wg przekazów ustnych, pierwotnie umieszczona była w kapliczce przydrożnej, skąd podczas II wojny światowej została wyjęta w obawie przed zniszczeniem przez Niemców. Nazywana w tradycji ludowej "osóbką", po ostatniej wojnie pełniła funkcję figury kultowej, związanej z pobożnością domową.
Skip to content