„Świat duchowej wyobraźni. Dewocyjne obrazy pochodzenia fabrycznego…”
Od 14 maja 2022 r., w Muzeum Etnograficznym, przy ul. Bulwary Marszałka J. Piłsudskiego 6 we Włocławku, prezentowana jest wystawa czasowa pt. „Świat duchowej wyobraźni. Dewocyjne obrazy pochodzenia fabrycznego w zbiorach etnograficznych Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku”.
W zbiorach etnograficznych gromadzone są materialne przejawy religijności ludowej, pośród których ważną część stanowią obrazy dewocyjne pochodzenia fabrycznego i rzemieślniczego. Jako widome znaki wiary, jeszcze do niedawna odgrywały istotną rolę w wizualnej kulturze religijnej, opowiadając o historii zbawienia poprzez obraz, czytelnej także dla niewykształconych odbiorców, ubogich duchem (Biblia pauperum/ Biblia dla ubogich).
Włocławskie muzeum od lat 70. XX w. gromadziło wizerunki z myślą o ekspozycjach stałych, a zwłaszcza aranżacjach skansenowskich wnętrz. Jednakże powiększający się systematycznie zbiór stał się po latach samoistną kolekcją interesującą pod względem artystycznym i ikonograficznym. Ekspozycja prezentuje najpiękniejsze obrazy z kolekcji, których istotną wartością jest fakt, że funkcjonowały w pobożności prywatnej mieszkańców Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, przez co udostępniony zbiór jest reprezentatywny dla tychże regionów etnograficznych. Wizerunki wykonane zostały w różnych technikach, głównie jednak drukarskich, z dominującymi pośród nich oleodrukami i chromolitografiami pochodzącymi z europejskich firm wydawniczych, działających aktywnie od 2. połowy XIX wieku do l. 30. XX w. Na ekspozycji zaprezentowane zostaną także obrazy wykonane w technikach mieszanych, np. figury gipsowe umieszczane w masywnych kasetonowych ramach czy obrazy na kanwie papierowej z wizerunkami tłoczonymi w masie celuloidowej, zdobionymi haftowanymi sentencjami.
Ikonografia prezentowanych wizerunków obejmuje przede wszystkim przedstawienia maryjne, pośród których dominuje przedstawienie narodowej ikony Jasnogórskiej Pani, a obok niego także wyobrażenia Madonn znanych z innych „cudownych” wizerunków (Matki Boskiej Piekarskiej, Matki Boskiej Leżajskiej, Matki Boskiej Tuchowskiej. Maryja ukazana będzie w objawieniach, a także w pięknych scenach z małym Jezusem. Wizerunki chrystusowe obejmują Jego publiczną działalność, aż do scen pasyjnych i chwalebnego Wniebowstąpienia. W plejadzie świętych patronów przeważają wyobrażenia św. Antoniego Padewskiego, do którego wstawiennictwa szukano w przypadku zagubienia różnych przedmiotów. Patronką równie ważną w obu naszych regionach była sycylijska męczennica św. Agata, której wizerunki miały chronić przed ogniem. Zapraszamy do poznania religijnych wyobrażeń, które były częścią duchowego świata ich dawnych właścicieli.
Scenariusz i komisariat: Krystyna Pawłowska
Oprawa plastyczna: Magdalena Kolanowska
Czas trwania: od 14 maja do 30 października 2022 r
