EUROPEJSKIE DNI ARCHEOLOGII 2024

Tegoroczne Europejskie Dni Archeologii #EDA we Włocławku przebiegły pod hasłem podróży w czasie i przestrzeni. Obchody #EDA rozpoczęliśmy w piątek, 14 czerwca Wycieczką rowerową „Szlakiem dawnych traktów i karczm” opracowaną na bazie przebiegu traktów komunikacyjnych zadokumentowanych na Mappie Szczegulnej Woiewodztwa Brzeskiego Kuiawskiego y Inowrocławskiego autorstwa Karola Perthéesa (1785 rok). Po drodze mijaliśmy stanowiska, zarówno znane z literatury, jak i zweryfikowane metodami archeologicznymi — od niewidocznych dziś w terenie młynów i karczm (Utrata, Kapitułka), przez mogiły i cmentarze z różnych okresów historycznych, np. miejsce usytuowania karawaki z czasów epidemii cholery z XIX w., ślad po wyekshumowanych mogiłach zbiorowych z czasów II wojny światowej czy stanowiska badane planowo i ratowniczo, także przez pracowników Działu Archeologicznego Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Wyprawa zakończyła się w okolicy leśniczówki Poraza krótką opowieścią o współpracy Lasów Państwowych i archeologów/ muzealników/ historyków, która ma na celu ochronę dziedzictwa kulturowego.

W sobotę, 15 czerwca, zaprosilismy mieszkańców naszego miasta na uroczyste otwarcie wystawy „Monumentalne grobowce z epoki kamienia. Park Kulturowy Sarnowo. Park Kulturowy Wietrzychowice” w Muzeum Historii Włocławka. Wystawa, opracowana przez Kolegów z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, poświęcona jest tzw. „polskim piramidom” —  monumentalnym grobowcom kujawskim z epoki kamienia, zwanym często megalitami (od greckich słów megas — wielki i lithos — kamień). Te imponujące struktury, wzniesione około 5500 lat temu jako miejsca pochówku elity rolników z epoki kamienia, przez tysiąclecia były charakterystycznym elementem krajobrazu Polski środkowej, Pomorza, ziemi chełmińskiej i wschodniej Wielkopolski. Nieliczne z nich przetrwały jednak do naszych czasów. Grobowce kujawskie były systematycznie badane m.in. przez zespół archeologów pod kierunkiem prof. dra hab. Konrada Jażdżewskiego, a z czasem teren wokół nich przekształcono w rezerwaty archeologiczne, w obrębie których megalitom przywrócono wielkość i wygląd z epoki kamienia. Na ekspozycji, prezentowanej do 29 września 2024 można zobaczyć archiwalną dokumentację, rekonstrukcje i przedmioty pochodzące ze stanowisk archeologicznych w Wietrzychowicach, Gaju i Sarnowie (woj. kujawsko-pomorskie) a także makietę cmentarzyska megalitycznego, rekonstrukcję grobu oraz wielkoformatowe wydruki zdjęć dokumentujących historię badań oraz stan obecny megalitów.

W niedzielę, 16 czerwca, w ramach „Rozmów o archeologii przy kawie” spotkaliśmy się ze Sławomirem Mularskim – znalazcą wczesnośredniowiecznego miecza, przypadkowo odkrytego w trakcie pogłębiania Wisły, stanowiącej nie tylko w okresie średniowiecza ważny trakt handlowy. Sławomir Mularski, dzięki któremu miecz został wydobyty z wiślanego mułu w pobliżu przystani przy ul. Piwnej we Włocławku, jest właścicielem firmy, prowadzącej prace w obrębie koryta Wisły, ale także nurkiem, od wielu lat współpracującym z archeologami m.in. przy identyfikacji wraków czy też wydobywaniu szczątków ludzkich, zatopionych w wodach jeziora w czasach historycznych.  Rozmowa dotyczyła początków współpracy znalazcy miecza z naukowcami i okoliczności, jakie doprowadziły do spektakularnego odkrycia.