MZKiD logo

Muzeum Ziemi Kujawskiej i
Dobrzyńskiej we Włocławku

Rzeźba “KRUCYFIKS”

Szczegóły

Autor
Glanc Józef (1837-1939) Góra k. Inowrocławia,
Czas powstania
kon. XIX w.
Miejsce powstania
Polska, Kujawy, kujawsko-pomorskie, Strzelno,
Wymiary
wys.66cm, szer.46cm, krzyż: wys.106cm, szer.65cm.
Materiał
drewno malowane, polichromia olejna,
Technika
rzeźbienie, polichromowanie,
Właściciel obiektu
Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej
Słowa kluczowe
czepiec zabytkowy kujawski, rzeźba sakralna,
Sygnatury
Numer inwentarzowy
MK-11322 E

Opis

Rzeźba pełna. Krzyż prosty o ramionach łączonych na zakładkę. Charakterystyczna belka pozioma, nieproporcjonalnie wydłużona, umieszczona dość wysoko. Ramiona krzyża trójlistnie zakończone, tamże od frontu pogrubione poprzez nalożenie dodatkowych obramień, tworzą płytkie wnęki. U dołu, boczki belki obłożone dodatkowymi listewkami, sięgającymi do wysokości łydek Chrystusa. Na powierzchni krzyża, wzdłuż brzegów (z wyjątkiem odcinka ponad głową Chr.), podłużne żłobienia, nadające mu wrażenie lekkości. U góry, na belce pionowej, przybita plakieta w formie wstęgi, z czarnym napisem INRI na białym tle. Dołem krzyż osadzony na profilowanym klocku, mocowanym następnie z prostokątną deseczką, stanowiącą dno zabudowanej półki, do ustawiania świec. Boczki półki w postaci niskich deseczek. Ścianka frontowa dekoracyjnie profilowana i reliefowo zdobiona, wystaje poza jej obwód. Motywy zdobnicze: pośrodku, w płycinowej wnęce kielich eucharystyczny, a ponad nim krzyżyk, po obu stronach kielicha, w układzie osiowo-symetrycznym, pasmowe motywy roślinne i geometryczne, ułożone przemiennie, pola zewnętrzne wyniesione ku górze, zamykają kompozycję, której górny brzeg wyznaczają wypukłe łuki, dolny zakończony w jednej linii dekoracją kotarową, zbudowaną z krótkich łuków, imitujących fałdowania, przedzielonych zwieszonymi u dołu chwostami (6 sztuk). W tle reliefu faktura nieregularnych, poprzecznych żłobień. Figura Chrystusa Ukrzyżowanego o silnie, esowato wygiętym w prawo korpusie, ręce naprężone, szeroko rozpięte na krzyżu, dłonie zamknięte, przebite i łączone z krzyżem drewnianymi ćwiekami. Tors z zaakcentowanym żebrowaniem i widoczną raną na prawym boku. Charakterystyczne łukowate zapadnięcie nadbrzusza. Nogi ugięte w kolanach, o silnie naprężonych mięśniach, modelowane blisko siebie, lekko skręcone w prawo, prawa stopa nałożona na lewą i przebita drewnianym ćwiekiem. Głowa pochylona w kierunku prawego ramienia, twarz wydłużona, o ascetycznym wyrazie, oczy zamknięte, nos wydatny, wąsy i spiczasta broda. Włosy z przedziałkiem pośrodku i kosmykiem włosów, spadających na prawe ramię, pocięte są nieregularnymi żłobieniami. Korona gruba, warkoczowa, kolce ostre, oddzielnie wystrugane. Perizonium umieszczone wysoko, ostro ciętymi, łukowatymi fałdowaniami opina szczelnie biodra, gdzie przewiązane jest u prawego boku, opadając tamże szerokim płatem, ułożonej kaskadowo materii, opadając do wysokości kolan Chrystusa. Jego górny brzeg przewiązany jest przez sznur o wyraźnym splocie. Polichromia: całe ciało wraz z perizonium, wtórnie pomalowane na kremowy kolor, zamalowane stróżki krwi; na czubku głowy ślady pierwotnej brązowej, pozostałe partie włosów wraz z zarostem twarzy, wtórnie pomalowane czarną farbą, krzyż wraz z półką barwy ciemnobrunatnej, ze złocistymi, reliefowymi detalami, na frontowej ściance półki. Kolce korony cierniowej barwy zgniłozielonej. Autor rzeźby Józef Glanc (1837-1939), urodził się w Rzadkwinie nad Jeziorem Pakowskim, lecz ożeniwszy się, zamieszkał we wsi Góra pod Inowrocławiem. Wcześnie osierocony, od młodości imał się różnych prac gospodarskich i dodatkowych zajęć, związanych z drewnem, by zapewnić sobie byt - konstruował zabawki, wykonywał drobne sprzęty domowe. Był także obeznany z takimi rzemiosłami jak: bednarstwo, kołodziejstwo, ciesielstwo. Niewielki kawałek ziemi, jaki wniosła mu w posagu żona, zapewniał rodzinie podstawy egzystencji. Prawdziwą pasją Glanca była rzeźba, a zwłaszcza wykonywane przez niego krucyfiksy, często z charakterystycznymi półkami na świece. Zamawiały je zarówno osoby prywatne, jak też księża do kościołów i plebanii. Józef Glanc, zaczynał jako samouk, lecz jego pasja, uczyniła go w pełni profesjonalnym twórcą, którego prace do dziś zdobią wiele kościołów (Kruszwica, Iniowrocław, Pakość, Poznań).
Skip to content